Những ý tưởng làm thay đổi thế giới (Kỳ I)

Cập nhật 27-12-2005 19:47

Dù bạn có nhận ra hay không, những ý tưởng dưới đây cũng đã âm thầm làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta làm việc, sinh sống, sáng tạo và giải trí. Bình chọn của BusinessWeek về những ý tưởng tuyệt chiêu nhất trong năm 2005. 1. Địa lý: chuyện xưa như trái đất Trong các nhiệm sở, địa lý đã không còn là vấn đề ngáng trở được nữa. Ngay cả ở một công ty cỡ nhỏ, các nhân viên vẫn có thể làm việc, phối hợp xuyên lục địa, miễn là họ sử dụng chung một chuẩn không dây dành cho laptop, địa chỉ email, ĐTDĐ và truy cập vào mạng nội bộ intranet. Dù bạn đang ở Singapore hay California, ai cần quan tâm cơ chứ? Mặt khác, hai người sống chung một tòa chung cư vẫn có thể làm việc theo những múi giờ trái ngược hẳn nhau như thường. 7 giờ sáng, người này có thể thư thái kết thúc một ngày làm việc mệt nhọc bằng một ly martini, trong khi người kia hối hả ăn vội miếng bánh để bắt đầu ngày mới. Hai người ở cách xa nhau nửa vòng trái đất vẫn có thể là đồng nghiệp như thường. Chỉ có duy nhất một điều cần chú ý: Hãy điều chỉnh lại chu ký sinh học của bạn mà thôi. 2. Đơn giản là vàng Tại sao lại phải hì hục nhấn tới 5 cái nút trong khi trên thực tế, bạn hoàn toàn có thể làm được việc đó chỉ bằng một lần nhấn phím duy nhất? Sự đơn giản chính là châm ngôn và cũng là xu hướng mới nhất trong thiết kế cũng như nghệ thuật quản lý doanh nghiệp hiện nay. Khi cuộc sống ngày càng hối hả và con người ngày càng vội vã, ai cũng cần một thứ thiết bị hoạt động nhanh hơn, hiệu quả hơn. Suy cho cùng, ai còn có thời gian mà ngồi tỉ mẩn điều khiển bằng tay cơ chứ? Đấy chính là lý do iPod nano thắng lớn. Chiếc máy pha cà phê espresso một nút bấm Jura Capresso cũng vậy, đơn giản đến tuyệt đối. Sự phức tạp đã trở thành yếu tố ngáng trở sản phẩm. Xu hướng mới là “lột sạch” những thứ rườm rà, đưa sản phẩm trở về cội nguồn nguyên thủy nhất. Trong năm 2005 và cả những năm tới, hãy nhớ: càng ít lằng nhằng, càng ăn tiền. 3. Sáng tạo hoặc là chết Nền kinh tế Tri thức đã dọn đường cho Nền kinh tế mới mang tên Sáng tạo. Thông tin đã trở thành một món hàng hóa cũng giống như than đá hay ngô nếp. Trước đây, nước Mỹ tự ru mình trong một giấc mộng đẹp rằng châu Á chỉ có thể đảm đương những công việc sản xuất “chân tay”, còn thiết kế và phát minh là độc quyền của đội ngũ chuyên gia nước này. Nhưng té ra ngay những công việc “trí tuệ” như viết phần mềm, kiểm toán, kỹ sư v…v… cũng có thể được gia công thô tại Ấn Độ, Trung Quốc và Đông Âu như thường. Trong bối cảnh này, con đường duy nhất để tồn tại là hãy tập trung toàn lực vào sáng tạo và thiết kế. Hãy thường xuyên động não và cho ra đời những sản phẩm/dịch vụ thỏa mãn những nhu cầu mà chính bản thân người tiêu dùng cũng chưa nghĩ ra (là họ cần). Đấy chính là con đường để thu hút khách hàng trung thành, để thành công và suy cho cùng, là để sống sót. 4. Google muốn “rock” cùng bạn Google sẽ tiếp tục làm rung chuyển thế giới thương mại bằng những ý tưởng và phát kiến mang tính cách mạng. Gã khổng lồ tìm kiếm giống như một cỗ xe tăng lừ lừ càn quét qua tất cả các mặt trận, và luôn luôn, kẻ phải lo sợ là các doanh nghiệp khác. Từ quảng cáo cho đến số hóa sách, từ tìm kiếm cho đến VoIP, không có gì là Google không đụng tay vào. Sáng tạo liên tục, liên tục và liên tục chính là bí quyết cho mọi thành công của Google. Ý tưởng nảy ra ở mọi nơi, giữa cuộc họp căng thẳng cho đến quanh bàn cà phê. Các kỹ sư có thể lựa chọn tùy ý dự án mà họ hứng thú. Lãnh đạo của Google tin tưởng vào chiến lược “Cố đấm ăn xôi”, chấp nhận hàng loạt thất bại để tìm kiếm những thành công “khổng lồ”. Một số dịch vụ mới: 1. Bản đồ vệ tinh: Cho phép Zoom cận cảnh vào hình ảnh các khu vực có trong cơ sở dữ liệu của Google. 2. Google Base: Một dịch vụ “rao vặt” của Google, cho phép người dùng tải ảnh cùng thông tin lên Google. Những người khác có thể truy cập vào xem qua tìm kiếm. 3. Bản đồ địa phương: Kết quả tìm kiếm chuẩn, thông báo vị trí các rạp hát hoặc nhà hàng trên bản đồ một khu vực cụ thể. 4. Gmail: Dịch vụ mail miễn phí của Google: dung lượng lớn, giao diện tối giản. 5. Google print: Số hóa hàng triệu cuốn sách trong các thư viện lớn nhất nước Anh, cho phép người dùng truy cập vào xem nội dung mà không mất tiền.  5. Sức mạnh và tiềm năng của Môi trường nguồn mở Ngày xửa ngày xưa, trong các công ty, mọi quyết định chỉ được đưa ra tại phòng họp lãnh đạo. Ngày nay, trong môi trường làm việc nguồn mở, quyền lực đã được phân đều. Giám đốc điều hành không còn nắm giữ quyền lực tuyệt đối và bản thân các nhân viên thực sự có năng lực cũng không muốn làm con rối bị người khác giật dây. Những công nghệ mới như blog, diễn đàn nội bộ đang tiêu diệt cấu trúc “ra lệnh và tuân thủ” lạc hậu. Bất cứ nhân viên nào giờ đây cũng có thể đề xuất, biên tập, trau chuốt, bình luận một ý tưởng với công ty. Thứ mà một thời người ta từng nghĩ sẽ “làm loạn” cả công ty té ra lại giúp nâng cao hiệu suất làm việc. Môi trường nhiệm sở trở nên sáng sủa khi quyền lực và thông tin được chia sẻ trực tiếp, nhanh chóng và công khai. Các hãng thậm chí còn vươn ra thế giới bên ngoài để tìm kiếm ý tưởng. Các fanclub trực tuyến giúp Lego thiết kế những bộ đồ chơi mới, vì thế sản phẩm của hãng cứ bán ra ào ào mà chả tốn xu nào cho marketing. Các quan chức của P&G thì tận dụng trí lực trong InnoCentive, một mạng Web tập hợp tới 80.000 nhà khoa học trên toàn thế giới, để tìm kiếm giải pháp cho những vấn đề mà nhân viên của hãng bó tay. Theo VietNamNet

Tâm lý học tiếp thị (Phần cuối)

Nguyễn Tuyết Mai dịch từ All Business, Psychology Power và một số tài liệu khác

Để thành công trong tiếp thị, các công ty sẽ cần tới một vài kiến thức cơ bản về hành vi và tâm lý học con người. Mọi người mua một sản phẩm/dịch vụ nào đó để đáp ứng các nhu cầu của họ hay thoả mãn mong muốn và niềm đam mê nào đó. Là một nhà tiếp thị, bạn không chỉ cần nhìn vào những gì sản phẩm/dịch vụ đưa ra cho khách hàng, mà còn vào những gì sẽ khích lệ một khách hàng mục tiêu quyết định mua sản phẩm/dịch vụ. Giá trị trong Tâm lý học tiếp thị Kết quả cuối cùng của một sản phẩm/dịch vụ là những gì chúng làm được cho người mua – cách thức chúng khiến họ cảm giác, nhìn hay hành động. Trong tâm lý học tiếp thị, điều quan trọng mà các nhà tiếp thị cần nắm vững đó là yếu tố giá trị. Mọi người ngày nay luôn đặt yếu tố giá trị lên hàng đầu trong các suy nghĩ và đánh giá. Cùng với thời gian, nội dung các giá trị dần được thay đổi, chẳng hạn trong thế kỷ trước, mọi người coi trọng những giá trị như tự do, tự trọng và hạnh phúc thì ngày nay, giá trị của chúng ta là một cuộc sống tốt đẹp, vui tươi, có sức khoẻ và rảnh rỗi. Để thành công trong các chiến dịch tiếp thị, yếu tố giá trị cần trở thành một trong những lý do khích lệ thích hợp trong tâm trí khi lên kế hoạch và thực thi tiếp thị. McDonald và một vài hãng thức ăn nhanh khác của Mỹ đã rất quan tâm tới việc nghiên cứu và tìm hiểu tâm tư tình cảm của khách hàng để tạo ra các giá trị tương xứng trong sản phẩm, dịch vụ. Thậm chí hãng thực paarm Kellogg còn thuê hẳn một tập thể các nhà tâm lý học thực hiện Chương trình khám phá những thay đổi trong cảm xúc của người phụ nữ khi sử dụng các thực phẩm khác nhau. Kết quả của chương trình đã giúp Kellogg có những thay đổi thích hợp trong các sản phẩm của mình, chẳng hạn như đồ ăn sáng cần ít chất béo hơn, hay tuỳ từng độ tuổi của phụ nữ mà có những sản phẩm thực phẩm chức năng dành riêng. Yếu tố giá trị trong tâm lý học tiếp thị thực ra không có gì quá to tát và thâm sâu. Giá trị đơn giản chỉ là một cảm giác thoải mái khi sử dụng sản phẩm/dịch vụ mà công ty bạn cung cấp. Từ đó, thương hiệu của công ty sẽ được định hình dựa trên giá trị cảm xúc. Chương trình Tiếp thị Thư thái theo thời điểm đã được một vài công ty sản xuất ở châu Âu sử dụng nhằm nâng giá trị cho sản phẩm. Giá trị ở đây không nằm ở sản phẩm/dịch vụ mà nằm trong tinh thần và suy nghĩ của khách hàng. Theo đó, các công ty này phân phát sản phẩm mẫu cho khách hàng tại những khu du lịch, khu nghỉ mát nhằm tạo dựng sợi dây liên hệ giữa sản phẩm và tinh thần thư giãn, thú vị trong kỳ nghỉ. Theo các công ty này thì thời điểm đi nghỉ sẽ là thời điểm mọi người thấy sảng khoái và vui vẻ nhất. Nếu họ nhận được một sản phẩm khuyến mại nào đó trong dịp này thì sau đó, khi thấy sản phẩm này được bày bán ở cửa hàng, họ sẽ liên tưởng với cảm giác thư thái, dễ chịu. Hiệu quả thật tuyệt vời. Rõ ràng, một trong những giải pháp tiếp thị rút ra từ yếu tố giá trị đó là tạo nên một trải nghiệm khách hàng thích hợp. Tuy đây không phải là giải pháp mới mẻ nhưng xuất phát từ cơ sở tâm lý học với những nghiên cứu thị trường đầy đủ, giải pháp này sẽ trở nên toàn diện hơn. Lòng tin và mối quan hệ trong Tâm lý học tiếp thị Tiếp thị là một khái niệm khá rộng, bao gồm nhiều giai đoạn và công việc khác nhau. Song mục đích sau cùng của tiếp thị là làm hài lòng và lôi kéo khách hàng mua sắm sản phẩm/dịch vụ của công ty. Thực tế không dễ dàng như vậy khi mà đa phần các nỗ lực tiếp thị không đạt được hiệu quả như mong muốn. Thất bại xuất phát từ việc các nhà tiếp thị quên mất một điều đơn giản là các nghiên cứu thị trường chỉ có mang tính khái quát. Các dữ liệu thu được qua nghiên cứu không phản ánh hết tất cả những gì bên trong một khách hàng. Cuộc sống của họ rất khác biệt trong từng ngày, từng giờ. Không những thế, các khách hàng đang có quá nhiều sự lựa chọn và cơ hội mua sắm khác nhau. Chắc chắn các nhà tiếp thị sẽ không thể thành công nếu rập khuôn theo những nỗ lực truyền thống với kiểu quảng bá rầm rộ, quảng bá thật nhiều và thật mạnh mẽ. Điều này chỉ khiến khách hàng biết về sản phẩm/dịch vụ của công ty bạn chứ không thể khích lệ mua sắm được. Một hiệu ứng được các nhà tâm lý học đặt tên cho thất bại này chính là Hiệu ứng Giấy dán tường (Wallpaper Effect) lấy hình tượng từ việc những mảnh giấy dán tường loè loẹt chỉ gây chán ngắt và khó chịu cho người xem mà thôi. Ở đây, điều thiết yếu tạo nên sự gắn kết ở khách hàng chỉ có thể là lòng tin và mối quan hệ tốt đẹp. Khía cạnh tâm lý học tiếp thị lúc này nằm ở việc xây dựng một lòng tin và thiết lập một mối quan hệ. Hầu hết các khách hàng đều đã ít nhất một lần bị đối xử thiếu thích hợp, bị lừa dối hay có cảm giác thất vọng. Mọi người sẽ không tất yếu đón lấy cơ hội mua một sản phẩm/dịch vụ nào đó trừ khi họ có được cảm giác tin tưởng với người bán. Lòng tin đóng vai trò rất quan trọng khi quyết định lựa chọn sản phẩm. Nhiều nghiên cứu tiếp thị cho thấy khi một người nào đó có ý định mua một sản phẩm/dịch vụ nhất định trong rất nhiều các sản phẩm/dịch vụ khác tương tự, yếu tố lòng tin và tình cảm trong bộ não sẽ làm việc. Chẳng hạn, khi người mua quyết định chọn một nhãn hiệu mà họ thực sự quan tâm, đó là lúc họ đang có sự lựa chọn cảm tính dựa trên những trải nghiệm và lòng tin trong quá khứ. Những chuyên gia tâm lý học khuyên các nhà tiếp thị rằng tuỳ từng đối tượng và tâm lý khách hàng thì thông điệp tiếp thị cần được chỉnh sửa phù hợp. Ví dụ, nếu một khách hàng có khuynh hướng thiên về lý trí và những yếu tố logic, các hành động của họ chịu sự tác động của thực tế và lý luận thì thống điệp thị phải thể hiện tính chính xác, mọi kết luận và đánh giá phải dựa trên những phân tích với nền tảng lý luận nào đó. Lòng tin sẽ bắt đầu nảy nở từ đó. Trong kỷ nguyên mà mọi người mệt mỏi với việc nhận được hàng núi các spam thư và thông tin tiếp thị mỗi ngày, những người tiêu dùng hiện đại trở nên tinh tế và khó tính hơn. Chỉ duy nhất những công ty nào có được danh tiếng đã được chứng minh mạnh mẽ mới có được lòng tin của họ. Do đó, bạn hẳn luôn muốn xây dựng một cấp độ lòng tin qua chất lượng dịch vụ, và việc này nên được thể hiện ngay từ những nỗ lực tiếp thị. Tất cả đều là các nhân tố hết sức thực tế mà tiếp thị cần có. Nếu đơn giản có sự thiếu thuận tiện cho khách hàng mua sắm với công ty bạn hay bạn không thể thoả mãn các nhu cầu mà họ đang tìm kiếm, sẽ không có ai nỗ lực để đưa một hòn đá vuông vào lỗ tròn cả. Rất nhiều giao dịch mua sắm sẽ bị đánh mất với các hành động như vậy. Quan trọng hơn, bạn có thể gặp rủi ro chấm dứt mối quan hệ tương lai với khách hàng khi họ không còn lòng tin nữa. Hoạt động tiếp thị đang có những thay đổi rõ nét. Tâm lý học tiếp thị hướng đến ca nhân mỗi người tiêu dùng và khích lệ họ mua sắm sản phẩm/dịch vụ của công ty qua lòng tin và mối quan hệ. Để làm được như vậy, công ty bạn sẽ cần ghi nhận và lưu trữ tất cả cac giao dịch với khách hàng, xây dựng nên cơ sở dữ liệu hồ sơ khách hàng thích hợp. Hệ thống này cần cụ thể, được phân loại theo các module rõ ràng và dễ trích lục thông tin. Bất khi nào chuẩn bị tung ra một chiến dịch tiếp thị, công ty bạn có thể dựa vào hệ thống dữ liệu khách hàng này để biết được họ cần gì, đang sử dụng thứ gì, theo cách thức ra sao và bằng cách nào có thể đáp ứng đúng các nhu cầu của họ. Các chương trình tiếp thị sẽ được thiết kế theo tâm lý khách hàng lại và nhắm tới đúng đối tượng. Lúc này,  khách hàng sẽ được chào mời tất cả những thứ cần thiết theo đúng ý của họ ngay trước khi có nhu cầu. Nhờ hiểu rõ tâm lý và hành vi khách hàng, công ty sẽ biết phải bán cái gì, bán cho ai, vào lúc nào và cách bán hàng ra sao để mỗi khi có nhu cầu khách hàng sẽ luôn nhớ tới họ. Cuối cùng, tâm lý học tiếp thị đóng vai trò phát hiện và kích thích tối đa quy trình làm việc của bộ não. Các nhà tiếp thị sẽ cố gắng kích hoạt những vùng não có liên quan đến sở thích, quyết định mua sắm, thậm chí là mong muốn được mua sắm các khách hàng. Không phải ngẫu nhiên mà các hãng lớn như McDonnal, Ford hay Camelot dành hàng triệu đôla cho nghiên cứu và phát triển, trong đó có cả những nghiên cứu về tâm lý và bộ não con người. Và rồi, tất cả các công ty sẽ bán sản phẩm/dịch vụ tới các khách hàng qua việc tìm kiếm lòng tin của họ và xây dựng một mối quan hệ dựa trên sự thoả mãn cùng sự chân thực, chứ không phải nỗ lực là mọi thứ với tất cả mọi người. Hiểu biết tốt về tâm lý học tiếp thị sẽ giúp các công ty tiếp thị hiệu quả, hay nói cách khác là giúp cho các nhà tiếp thị  có được những quyết định tốt hơn.

Daedalus và Icarus

Câu chuyện về chàng Icarus

Theo thông lệ, cứ chín năm một lần, Athens phải gửi mười bốn thanh niên cho vua Minos để cử đi canh gác Minotaur Theseus, con quái vật nửa người nửa bò đang bị giam cầm ở mê cung của nhà vua. Theseus, con trai út của vua Athens, tình nguyện đi cùng mười bốn thanh niên đó để giết chết Minotaur nhưng hầu như là đi tự sát, họ chết ngay khi vừa chạm trán Theseus. Con gái Vua Minos yêu Theseus nên đã giúp anh ta lập kế hoạch giết chết Minotaur và cách thoát khỏi mê cung giam giữ Minotaur. Anh ta thành công và Vua Minos giận dữ.

Khi Vua Minos nghe tin Theseus đã giết chết Minotaur và thoát khỏi mê cung, ông ta thét bảo quân lính của mình, “Nhất định Daedalus đã giúp đỡ Theseus trốn thoát, vì chỉ có hắn biết rõ cấu trúc mê cung. Mang Daedalus và con trai hắn là Icarus vào tháp nhốt lại. Chúng phải bị cầm tù ở đó mãi mãi.”

Nhưng Daedalus, kiến trúc sư vĩ đại và nhà phát minh người đã thiết kế ra mê cung, không mất đi hy vọng mặc dù ông ta bị giam cầm trong tháp tối tăm. “Nhà vua không thể bỏ tù được tâm trí ta,” ông ta nói với Icarus. “Ta sẽ nghĩ cách để thoát khỏi nơi đây.”

“Nhưng dù chúng ta có rời khỏi tháp này, Vua Minos cũng sẽ tìm thấy chúng ta và nhốt chúng ta lại lần nữa,” Icarus nói. “Chúng ta cũng không thể ra đi bằng tàu, vì tất cả các tàu đều được lính tuần tra kiểm soát gắt gao trước khi họ đi.”

“Còn một cách khác cho chúng ta,” Daedalus nói. “Bầu trời! Nếu chúng ta biết bay, họ không bao giờ đuổi theo chúng ta được.”

“Bay!” Icarus dè dặt nói. “Chỉ chim mới có thể bay. Con người không bao giờ làm được điều đó.”

“Nhưng chúng ta có thể học từ những con chim,” Daedalus nói. “Hãy theo cha lên mái nhà.”

Icarus đi theo cha anh ấy, và cùng học những con chim bay gần đó.

“Nếu chúng ta có đôi cánh làm bằng lông chim, thì chúng ta cũng có thể bay,” Daedalus nói. “Ta phải bắt những con chim và dùng lông của nó để làm cánh.”

Chẳng bao lâu họ có cả bó lông chim đủ màu, vì họ chỉ nhổ vài sợi từ mỗi con chim, chứ không muốn làm tổn hại chúng. Daedalus đặt những lông chim trên sàn nhà, theo kích thước. Cho những sợi lông nhỏ nhất thành một hàng, lông cỡ trung thành một hàng khác chồng lên đó.

Icrus kinh ngạc khi quan sát hình dạng đôi cánh lớn trên tay. “Nhưng cha sẽ kết những cái lông lại với nhau bằng cách nào?” Anh ta hỏi.

Daedalus kéo ra một ống chỉ và một cây kim lớn từ cái túi tả tơi của ông ấy. “Một nhà phát minh phải luôn luôn mang theo dụng cụ của mình” ông ta nói, và ông ta bắt đầu khâu những lông chim lớn lại với nhau.

Tiếp theo Daedalus lấy ra một thanh sáp nung chảy nó ra để kết những lông chim nhỏ với cái to. Khi làm xong, ông ta đã nâng lên hạ xuống những khớp cánh nhân tạo để chúng trở nên mềm mại như cánh chim. Ông ta buộc đôi cánh lên trên cánh tay ông ấy. Khi ông ta cử động cánh tay của mình thì cánh cũng cử động theo.

Và cuối cùng, Daedalus kết những cái lông nhỏ cho đôi cánh của Icarus, Sáng sớm hôm sau khi mọi người còn ngủ, người cha và con trai chuẩn bị sẵn sàng. “Cha sẽ bay trước,” Daedalus nói.

Ông ta giang rộng đôi cánh của ông ấy, vỗ cánh, và bay lên trên tháp. Bay cao, lướt lên sà xuống và bay vòng quanh. Icarus phấn khởi hét lên “Cho con bay với, Cha! Cho con bay nữa!”

“Đến đây,” Daedalus gọi. “Đôi cánh bay rất tốt, cảm giác thật kỳ diệu.”

Icarus vỗ mạnh đôi cánh của anh ấy. Anh ta, cũng bay cao và lướt vòng quanh trên ngọn tháp, lao vào trong bầu trời. “Quay lại đây!” Daedalus gọi ở phía sau.

Mỗi buổi sáng, hai cha con đều dậy sớm tập bay, Icarus thường mạo hiểm bay ra xa thậm chí có lúc còn khỏi vùng tháp. Và Daedalus nghiêm khắc răn dạy anh ta. “Con phải vâng lời cha, vì bay là một việc khó khăn. Sáng mai chúng ta sẽ khởi hành và với mọi sự thông minh nhanh nhạy con phải làm đúng theo hướng dẫn của cha.”

“Ồ, bay thì dễ thôi mà,” Icarus nói. “Con thậm chí có thể nhắm mắt để bay nữa kia.”

“Đừng bao giờ làm thế,” Daedalus nói. “Con phải bay cẩn thận, từ tốn. Không được quá gần biển, vì những sợi lông của con sẽ trở nên ẩm ướt và nặng nề. Và cũng không được quá cao, gần mặt trời, nó sẽ làm sáp giữ lông chim chảy ra. Con hiểu chưa?”

“Tất nhiên!” Icarus nói. Nhưng anh ta chỉ nghe qua loa. Cậu ấy đang bị kích động về chuyến bay, vả lại cậu cũng chán phải nghe những lời khuyên của cha rồi.

Sáng hôm sau, Daedalus và Icarus đeo những cặp cánh lên. Daedalus nhanh chóng cố định thật chắc đôi cánh trên tay của con trai ông ta. Rồi nói “Giờ chúng ta lên đường. Nhớ lời khuyên của cha, cha rất yêu con và cha rất lo cho sự an toàn của con”

Họ vỗ đôi cánh, bay lên trên và tiến vào không trung. Xa xa dưới cánh đồng những nông dân và mục đồng ngước nhìn họ sửng sốt.

Chắc họ nghĩ chúng ta là chúa trời, Icarus tự nghĩ. Anh ta làm một cú lộn nhào ngoạn mục trên không như thể đôi cánh của anh ta đang thống trị không trung. Rồi anh ta tiếp tục bay theo sau cha cho đến khi thấy biển xanh trả dài bên dưới.

Họ thong thả bay qua hòn đảo của Delos. Nhưng Icarus bắt đầu thiếu kiên nhẫn với việc cứ phải theo sau cha anh ấy. Anh ta muốn bay theo ý mình. Trước tiên, anh ấy nhào xuống về phía biển, làm sao cho càng gần nó càng tốt, và chuyện đôi cánh bị ẩm ướt không xảy ra. Anh ấy lập đi lập lại liên tục trò đó, và thích thú vì luôn là kẻ thắng cuộc.

Bây giờ ta sẽ chơi trò này với mặt trời, anh ta nghĩ. Và bắt đầu hướng lên trên, càng lúc càng cao, càng gần mặt trời hơn. Anh ấy nghĩ sáp sẽ không chảy ra đâu, là do cha quá thận trọng thôi.

Mình chỉ bay gần thêm tí nữa thôi, anh ta nghĩ. Cho đến khi ta gần như một phần của mặt trời, lúc đó ta sẽ thấy mình mạnh như thế nào.

Anh ta vỗ mạnh đôi cánh cứng cáp của anh ấy. Cho đến lúc gần như là dính vào mặt trời, khoảnh khắc ấy anh ta thấy mình như chúa trời. Thình lình anh ta bị mất độ cao. Xuống, xuống nữa, vì sáp trên đôi cánh của anh ta đã bị sức nóng của mặt trời làm tan chảy ra, đôi cánh của anh ấy rách bươm và lông chim rơi vãi khắp nơi. Anh ta rơi xuống biển.

Khi Daedalus nhìn lại sau lưng thì không thấy Icarus theo sau ông nữa. “Icarus!” ông ta òa khóc, bay khắp nơi tìm con. “Con ở đâu? Icarus!” Nhưng không ai trả lời ông.

Daedalus bay điên cuồng, tìm kiếm trong không trung, lên trên và xuống dưới. Cuối cùng ông ta phát hiện những lông chim bồng bềnh trên những ngọn sóng ở dưới, và ông ta biết rằng con trai của ông đã ra đi mãi mãi.

Daedalus chôn Icarus trên một hòn đảo mà ông gọi là Icaria để tưởng nhớ con trai ông ấy. Rồi ông ta thất thểu bay đến đảo Sicily, sống nốt quãng đời còn lại ở đấy

Tâm lý học tiếp thị (Phần đầu)

Nguyễn Tuyết Mai dịch từ All Business, Psychology Power và một số tài liệu khác

Để thành công trong tiếp thị, các công ty sẽ cần tới một vài kiến thức cơ bản về hành vi và tâm lý học con người. Mọi người mua một sản phẩm/dịch vụ nào đó để đáp ứng các nhu cầu của họ hay thoả mãn mong muốn và niềm đam mê nào đó. Là một nhà tiếp thị, bạn không chỉ cần nhìn vào những gì sản phẩm/dịch vụ đưa ra cho khách hàng, mà còn vào những gì sẽ khích lệ một khách hàng mục tiêu quyết định mua sản phẩm/dịch vụ. Trong bối cảnh mà chi phí tiếp thị tại nhiều công ty không ngừng tăng cao nhưng kết quả không tỷ lệ thuận theo đó và đa phần chiến dịch tiếp thị được thực thi một cách rập khuôn hay cứng nhắc theo mô hình nào đó, bài toán đối với các nhà tiếp thị là tìm ra con đường để nâng cao hiệu quả hoạt động. Giải pháp nằm ở Tâm lý học tiếp thị. Mọi người không mua nước hoa vì mùi thơm của nó. Họ đang mua sự lãng mãn và quyến rũ. Những chiếc máy tập thể dục mới không phải được bán vì các tính năng nổi trội, mà vì khách hàng đang muốn mua sự khoẻ mạnh và có lẽ là cả một hình dáng cân đối. Yếu tố tâm lý được xem đóng vai trò quyết định với sự sống còn của mỗi chiến dịch tiếp thị. Tâm lý học tiếp thị đã phát triển mạnh mẽ tới cấp độ này trong một vài năm trở lại đây cùng với sự bùng nổ của internet. Những công ty nào không quan tâm tới yếu tố tâm lý sẽ khó có thể trụ vững lâu dài trong cuộc cạnh tranh. Tâm lý học tiếp thị là gì mà quan trọng như vậy? Về cơ bản, tâm lý học tiếp thị bao gồm 02 lĩnh vực: 1) Các Phân đoạn Tiếp thị – những nhóm đối tượng khác nhau trong thị trường của bạn – Yếu tố thị trường mục tiêu theo phân đoạn tuổi tác/giới tính/giáo dục/nghề nghiệp/địa lý, và nắm được các nhu cầu và mong muốn của khách hàng. – Yếu tố nhân khẩu học và tập hợp con: các hình ảnh tâm lý (psychographics). Trong tâm lý học, công việc phân đoạn là khá quan trọng khi mà mỗi nhu cầu căn bản của khách hàng đều được xác định theo một nhóm nào đó. Vì vậy hãy đưa họ thuộc về nhóm khách hàng cụ thể của bạn. Tuỳ thuộc từng nhóm, công ty sẽ lên kế hoạch cho các nỗ lực tiếp thị cụ thể. Hãy lấy yếu tố màu sắc làm một ví dụ về phân đoạn khách hàng trong tâm lý học tiếp thị. Màu sắc có thể gửi tới khách hàng một thông điệp nào đó cũng như tạo tình cảm và cảm xúc hết sức đa dạng. Hướng tới đối tượng khách hàng là những người trẻ tuổi và năng động, hãng McDonald đã rất thông minh khi xây dựng hình ảnh nhãn hiệu theo hai màu đỏ và vàng, qua đó gây nên sự bắt mắt và thu hút khách hàng trẻ tuổi. Những phân tích tâm lý học cho thấy màu đỏ có ttính chất kích thích, mạnh mẽ, thể hiện sự khát khao và quả quyết, trong khi màu vàng bộc lộ một niềm ấm cùng, hạnh phúc và tràn đầy sinh lực. Rất nhiều công ty khác đã và đang sử dụng màu đỏ và vàng trong quảng cáo và tiếp thị của họ hướng tới cùng đối tương khách hàng này. Rõ ràng những gì màu sắc tạo ra cho khách hàng phụ thuộc nhiều vào yếu tố nhóm khác hàng khác nhu như tuổi tác, nghề nghiệp,… Chính vì thế, công việc xác định phân đoạn khách hàng qua nghiên cứu thị trường là rất quan trọng. Các công ty cần có những khoản đầu tư thích hợp cho việc nghiên cứu thị trường và xác định phân đoạn khách hàng. Các nhà tâm lý học cho rằng những yếu tố tâm lý kiểu như màu sắc, xu hướng,… và kết quả nghiên cứu thị trường theo phân đoạn khách hàng sẽ ảnh hưởng rất lớn tới thành công hay thất bại của một sản phẩm/dịch vụ. Trên cơ sở các dữ liệu có được qua nghiên cứu thị trường và tâm lý khách hàng, các nhà tiếp thị có thể xây dựng những chiến lược tiếp thị một cách dễ dàng và chính xác theo đúng các nhu cầu, thói quen lẫn suy nghĩ của họ. Các khách hàng sẽ có được một trải nghiệm mua sắm và tiêu dùng thoả mãn. Không dừng lại ở đó, công việc phân đoạn khách hàng và nghiên cứu thị trường còn giúp các nhà tiếp thị nắm bắt được các nhu cầu trong tương lai của khách hàng. 2) Hiểu rõ về quy trình mua sắm – trong các bước cụ thể. Đó có thể là: – i) Sự đau đớn, nhu cầu hay mong muốn: Tâm lý học tiếp thị sẽ làm rõ từng yếu tố một! – ii) Tìm kiếm thông tin: Các nhà tiếp thị cung cấp các thông tin miễn phí và đúng theo mong muốn của khách hàng. – iii) Thu hẹp những Lựa chọn Giá trị thông qua yếu tố phân phối/bảo đảm thích hợp. – iv) Các Hành động mua sắm: Tôn trọng nhu cầu về an ninh và bảo mật của khách hàng. – v) Củng cố: Nắm bắt sự thoải mái của khách hàng về việc được hoàn trả tiền, không có rủi ro, an toàn, bảo hành, trợ giúp,…. – vi) Giữ liên lạc sau đó: được thực hiện một cách cá nhân theo hướng “xây dựng tình bạn luôn là điều tốt đẹp nhất”. Yếu tố tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến quy trình mua sắm của mọi khách hàng. Với lượng quảng cáo và thông tin tiếp thị tràn ngập như hiện nay, một số lượng khổng nhỏ người tiêu dùng tiếp thu quảng cáo từ nhiều nguồn khác nhau, một cách có chủ đích hay chỉ là sự tình cờ. Và hơn thế nữa, nhiều trường hợp bản thân các khách hàng cũng không rõ tại sao họ đưa ra một quyết định mua sắm nào đó. Một số nhà tâm lý học tại Mỹ đã tiến hành một thử nghiệm tâm lý khá độc đáo liên quan tới nhận định màu sắc và xu hướng đám đông. Cuộc thí nghiệm có sự tham gia của 10 người, theo đó họ được dẫn vào một căn phòng rất tối, bên trong căn phòng đặt một vật dụng màu sắc. Ánh sáng le lói song vẫn đủ để mọi người lờ mờ đoán ra vật đó là màu đỏ. Trước khi tham gia cuộc thí nghiệm, các nhà tâm lý tiết lộ cho 8 người rằng vật đó là màu xanh, chỉ có duy nhất 02 người không biết và là những người trả lời cuối cùng sau khi nghe 08 người khác trả lời. Kết quả là 02 người đó cũng nói rằng vật dụng kia màu sắc mặc dầu họ vẫn nghĩ rằng đó là màu đỏ qua ánh sáng lờ mờ. Như vậy, mọi người hành động không chỉ theo lý trí của bản thân mà còn theo tâm lý đám đông. Với tâm lý học tiếp thị, đây là một yếu tố quan trọng để các công ty nâng tầm ảnh hưởng cho các chiến dịch tiếp thị của mình. Nhiều công ty không ngừng tung ra các chiến dịch khuyến mại, quà tặng nhằm tạo ra hiệu ứng đám đông, khách hàng ra quyết định mua sắm những sản phẩm/dịch vụ mà nhiều người xung quanh đang dùng. Tâm lý khách hàng sẽ nhìn nhận rằng: “À, mọi người dùng nhiều chắc hẳn sản phẩm/dịch vụ đó phải tốt”. Khuyến mãi thực ra là một phần của tâm lý học tiếp thị. Các khách hàng mua hàng và được nhận được quà. Tâm lý họ bao giờ cũng thấy thoải mái hơn mặc dù trên thực tế tiền quà vẫn từ ví của khách hàng mà ra. Khách hàng luôn thích khuyến mại xuất phát từ tâm lý hám lợi. Từ đấy, các chiến dịch tiếp thị có nhiều cơ hội thành công hơn nếu các nhà tiếp thị bộc lộ rõ cho khách hàng thấy họ sẽ có được lợi ích gì to tát. Tâm lý học tiếp thị giúp các nhà tiếp thị hiểu được rằng một chiến lược thuyết phục khách hàng hiệu quả nhất đó là một chiến lược khởi đầu với đề nghị khá lớn lao và chung chung, rồi dần dần đi đến những chi tiết cùng các công việc cụ thể. Một nhóm các nhà tâm lý Mỹ đã tiến hành một thí nghiệm để chứng minh cho lập luận này. Họ giả danh đại diện của một tổ chức từ thiện vì trẻ em hỏi ý kiến một số lượng nhất định người dân Mỹ. Đầu tiên, đề nghị của họ là: “Rất mong mong muốn quý vị sẽ làm bạn tâm tình với một đứa trẻ, và để thực hiện công việc này họ sẽ đến tổ chức từ thiện trong vòng 03 tháng với tần suất hai lần một tuần và chơi, trò chuyện với đứa trè bầu bạn”. Lúc đầu chỉ có 30% số người được hỏi nhận lời. Tiếp theo, họ thay đổi lời yêu cầu: “Rất mong quý vị nhận một hay hai đứa trẻ làm con nuôi. Thời gian chỉ 6 tháng thôi”. Kết quả có chưa đầy 5% số người được hỏi đồng ý. Cuối cùng, đề nghị của họ được thay đổi là: “Rất mong quý vị dành chút thời gian chơi với những đứa trẻ, tốt nhất là một lần một tuần trong vài ba tháng?”. Thật tuyệt vời, kết quả có tới gần 60% số người được hỏi đồng ý. (Còn tiếp)

Chiến lược tiếp thị truyền khẩu trực tuyến

Thanh Bình

Nếu đề nghị bất cứ chuyên gia tiếp thị nào cho biết đâu là loại hình quảng bá sản phẩm/dịch vụ hiệu quả và mạnh mẽ nhất, bạn sẽ có ngay câu trả lời: tiếp thị truyền khẩu. Đây là chén thánh của các nhà tiếp thị, các CEO và các chủ doanh nghiệp, bởi vì nó có thể xây dựng hay hủy hoại mọi sản phẩm/dịch vụ trên thị trường, Theo các chuyên gia bán hàng, những lời truyền khẩu của các khách hàng hiệu quả gấp 10 lần so với các phương thức tiếp thị khác. Khi một người bạn hay đồng nghiệp kể với bạn về một sản phẩm/dịch vụ tuyệt vời, đó chính là sự truyền khẩu tự nguyện và chân thật, nó,tạo dựng ở bạn một niềm tin mạnh mẽ nhất về chất lượng sản phẩm/dịch vụ. Vì vậy, trong kinh doanh ngày nay, bạn không thể không quan tâm tới việc làm sao để biến những khách hàng nhiệt tình thành các “nhà truyền giáo” – những người sẽ quảng bá rộng rãi sản phẩm/dịch vụ bạn cung cấp và biến bạn bè, gia đình và đồng nghiệp của họ thành khách hàng của bạn. Phương tiện để truyền tin mạnh nhất hiện nay là internet. Sau đây là những lời khuyên giúp bạn kết nối hai công cụ mạnh nhất này. *) Đảm bảo thông điệp của bạn là xác thực và đáng tin cậy Một lời đồn đại hoang tưởng hay ngớ ngẩn không thể trở thành vấn đề nóng bởi vì sẽ bị mọi người phát hiện ra và nhanh chóng lãng quên. “Nhưng tiếp thị truyền khẩu sẽ thành công nếu đúng vào tâm lý, suy nghĩ thực tế của mọi người, sau đó reo hạt, vun trồng và nhân rộng nó”, Eric Anderson, giám đốc hãng tư vấn tiếp thị White Horse, cho biết. Bạn phải có một sản phẩm nổi bật đủ để đem lại cho khách hàng những ấn tượng khó quên trong lần đầu tiếp xúc. Còn ngược lại, thì không có lý do gì họ lại phải truyền tới người khác thông điệp của bạn? “Điểm đầu tiên làm tiền đề để xây dựng một chiến dịch tiếp thị lan truyền là phải tìm ra yếu tố tuyệt vời trong hoạt động kinh doanh hiện tại của bạn”, Anderson cho biết. Sau đó, bạn có thể ve vãn các khách hàng bằng những ưu điểm nổi bật này nhờ vào những gì được gọi là “công cụ lập trình hoá” (programmatic tools) chẳng hạn như mục “send to a friend” và các lựa chọn “người trong cuộc” (insider), tải về một (download) bản nhạc, hay kéo về (upload) một hình ảnh hoặc các tính năng tương tác khác trên trang web. Đương nhiên, hãy đảm bảo rằng bất cứ chương trình hay hành động nào bạn lựa chọn sẽ nhanh chóng phát huy hiệu quả và tác động tới trực giác mọi người. Ví dụ, hãng White Horse đã tư vấn cho khách hàng xây dựng chiến dịch tiếp thị trực tuyến, nhờ đó mọi người có thể gửi đến hãng các đoạn băng video của họ để các chuyên gia tin học chỉnh sửa lại về mặt đồ họa đồng thời kèm vào đó những quảng cáo vui nhộn, sau đó thiết lập một trang web để những người khác có thể xem các đoạn băng video cũng như có cơ hội để gửi các đoạn bằng video này tới bạn bè và đồng nghiệp của họ. *) Biết rõ về đối tượng mục tiêu của bạn trước khi lựa chọn cách thức hay nội dung Có thể khẳng định rằng khi bạn tiếp thị những chiếc quần pyjama với thông điệp “ấm cúng và giá trị lớn” chắc chắn sẽ không đồng bộ hóa với một đoạn hoạt hình dành cho trẻ em. Điều này nghe có vẻ khá hiển nhiên, song bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng khá nhiều nhà tiếp thị đã phạm sai lầm này và tất nhiên không thu về được bất cứ kết quả gì. Những sự không tương đồng như vậy chỉ làm lãng phí thời gian và tiền bạc. Vì vậy, hãy dành thời gian để tìm hiểu về những khách hàng trực tuyến của bạn. Điều này có nghĩa rằng bạn phải ghé thăm trang web của các khách hàng mục tiêu và điều tra về các thông điệp trực tuyến của các đối thủ cạnh tranh và của các sản phẩm/dịch vụ có liên quan. Chỉ sau khi bạn đã xác định rõ tình cảm và suy nghĩ của mọi người, bạn mới có thể định hình được nội dung và các phương thức tương tác giúp đưa sản phẩm, dịch vụ của bạn vào trong những cuộc nói chuyện của họ. Hơn thế nữa, bạn đừng quên các giải pháp khích lệ, động viên. “Bất cứ khi nào tôi thực thi một chiến dịch truyền khẩu, tôi đều bổ sung vào đó một chút “hối lộ”. Đấy là các món quà miễn phí”, Eric Anderson cho biết, “Nó được coi như là sự cảm ơn. Nhờ vậy, đến nay tôi đã có được những thành công lớn trong việc xây dựng danh sách địa chỉ mail và cơ sở dữ liệu khách hàng”. Khi bạn biết rõ các đối tượng mục tiêu, sẽ dễ dàng hơn nhiều để xác định rõ hành động khích lệ cần thiết nào sẽ thúc đẩy các khách hàng truyền khẩu thông điệp kinh doanh tiếp thị của bạn. *) Hướng tới những khách hàng yêu thích sản phẩm, dịch vụ của bạn Thế giới kinh doanh trực tuyến đang phát triển nhanh chóng và nở rộ với nhiều loại thông điệp cùng các chiến dịch tiếp thị khác nhau để thu hút sự chú ý của các khách hàng. “Phần đông mọi người đang phát ốm vì sự tấn công ồ ạt của các quảng cáo. Họ chỉ để ý tới một số ít các sản phẩm/dịch vụ nổi bật trong số những loại hình sản phẩm/dịch vụ mà họ quan tâm”, Eric cho biết, “Và khi một người đã yêu thích một sản phẩm/dịch vụ nào đấy, họ sẽ chia sẻ với bạn bè, người thân của mình”. Chính vì vậy, bạn phải đặt mục tiêu tìm bằng được những người yêu thích sản phẩm/dịch vụ của bạn và hướng tới họ. Ngoài ra, bạn cần tìm ra những cách thức mới mẻ để tiếp xúc với các khách hàng trực tuyến – những người đang trở nên khó tính hơn bao giờ hết. Ví dụ, tại Mỹ, trước cuộc bầu cử năm 2004, các trang blog còn là một điều gì đó khá mới mẻ trên internet. Nhưng vào năm 2005, theo cuộc điều tra của hãng Score Networks, 30% người sử dụng internet tại Mỹ ghé thăm các trang blog hàng ngày. Và đương nhiên họ biết đến các trang blog này là thông qua những lời truyền khẩu. *) Tích hợp nỗ lực tiếp thị truyền khẩu với các nỗ lực tiếp thị khác Trực tuyến luôn là kênh tiếp thị hấp dẫn bởi vì nó hiệu quả, tiết kiệm và nhanh chóng xác định số lượng người quan tâm hơn bất cứ kênh tiếp thị nào khác. Ví dụ, thông qua chương trình phân tích web Microsoft FastCounter Pro, bạn sẽ nhanh chóng đánh giá được kết quả nỗ lực thu hút sự chú ý của mọi người và biết được trang web nào hoạt động hiệu quả nhất. Tuy vậy, kết quả của chiến dịch tiếp thị truyền khẩu trực tuyến sẽ tốt hơn nhiều nếu bạn biết cách phối hợp với các phương pháp tiếp thị thông thường. Tuỳ thuộc vào sản phẩm/dịch vụ, ví dụ bạn có thể kết hợp một chiến dịch blog trên điện thoại di động với các chương trình tiếp thị trên đài truyền thanh phát tại các địa điểm âm nhạc công cộng ở địa phương. Hay bạn có thể xây dựng một trang web con trên trang web chính của công ty với những thông tin quảng bá, giới thiệu cụ thể khi công bố một dịch vụ mới. *) Đừng dừng bước Cuối cùng, không có công việc tiếp thị nào thành công nếu thiếu sự liên tục. Hãy không ngừng hành động. Và như thế những lời tiếp thị truyền khẩu sẽ ngày càng nhân rộng. (Dịch từ Microsoft Small Business)